Według badań Delloite 79% firm o sprawnie funkcjonującym łańcuchu dostaw osiąga wyniki lepsze niż średnia w branży. Nie wchodząc w kwestie tego co oznacza „sprawny” mogę się bez problemu podpisać pod tym stwierdzeniem obiema rękami.
Zwłaszcza jeżeli mówimy o handlu detalicznym lub eCommerce. Gdzie trendy zmieniają się szybko, gdzie konkurencja jest znaczna, gdzie nawet chwilowy brak towaru lub jedna spóźniona dostawa może doprowadzić do utraty klienta.
Jak więc stworzyć piękny łańcuch dostaw? Zapraszam Cię do lektury kilku przemyśleń, które wyniosłem z wielu lat pracy w różnych organizacjach.
Zaczynaj z wizją końca
Łańcuch dostaw w większości organizacji nie jest projektowany. Co prawda znam kilka wyjątkowych firm. Jeżeli jednak spojrzymy szerzej to logistyka najczęściej po prostu podąża za potrzebami biznesu.
Pozostaje więc zawsze w tyle w stosunku do oczekiwań. Nie można wyprzedzić czegokolwiek jeżeli wyłącznie się za tym podąża.
Aby łańcuch dostaw był w stanie zrealizować zarówno oczekiwania konsumentów jak i kontrahentów trzeba najpierw stworzyć strategię całej organizacji. Dopiero później określić rolę jaką powinna spełniać logistyka.
Jaka jest różnica między logistyką a łańcuchem dostaw? i czy to ma znaczenie? o tym pisałem wcześniej. Zachęcam Cię do przeczytania także tamtego wpisu. Tymczasem projektując łańcuch dostaw zapamiętaj, że…
Musisz odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań. Kto jest naszym Klientem. Którą półkę cenową zajmuje nasz produkt? Które kanały sprzedaży wykorzystujemy a jakie chcemy wykorzystywać w przyszłości?
Gdzie będziemy działać?
Inne priorytety realizuje łańcuch dostaw na półce produktów premium a inne na półce produktów pierwszej potrzeby. Odmiennie należy skonstruować sieć dystrybucji jeżeli planujemy dotrzeć do klienta w kraju, za granicą, lub na całym świecie.
Wreszcie inaczej wyglądają operacje logistyczne jeżeli obsługujemy konsumenta bezpośrednio w kanale eCommerce. Inaczej jeżeli planujemy dystrybucję wyłącznie do klientów sieciowych. O różnicy w obu typach operacji kosztownie przekonało się wielu liderów rynkowych.
Chociażby Nike, którego marża spadła z 45% do 37% w czwartym kwartale 2020 własnie z powodu wzrostu udziału sprzedaży w kanale online oraz spadku sprzedaży w sklepach tradycyjnych.
Jeżeli logistyka ma realizować strategię firmy musi być zaprojektowana pod preferencje klienta. Wprowadzanie zmian w sieci logistycznej wymaga jednak czasu oraz środków. Zwłaszcza jeżeli zmiany nie były z góry przewidywane.
Wdrożenie systemu do planowania może zająć do 12 miesięcy. Na ten temat pisałem już w artykule – System w łańcuchu dostaw. Jak przeprowadzić wdrożenie?
Otwarcie nowoczesnego centrum dystrybucyjnego lub realizacyjnego zajmuje najczęściej między 12 a 18 miesięcy o czym możesz przeczytać we wpisie Projekt magazynu czyli zanim wbijesz pierwszą łopatę.
Nawet wejście we współpracę z operatorem logistycznym wymaga zazwyczaj od 3 do 6 miesięcy prac integracyjnych w zależności od skomplikowania wymaganych operacji.
Dlatego im szybciej zaczniesz planować posiadając całościową wizję na pożądany łańcuch dostaw tym lepiej.
Zrealizuj oczekiwania Klienta
Większość firm działa obecnie na trójstronnym rynku. Producenci docierają do swojego konsumenta poprzez sieci handlowe, sklepy tradycyjne i coraz częściej bezpośrednio poprzez własne sklepy internetowe.
W każdym z tych kanałów sprzedaży kto inny jest klientem. W efekcie w każdym kanale logistyka musi sprostać zupełnie innym oczekiwaniom. Inaczej realizować swoje podstawowe procesy.
Z jednej strony nowoczesne sieci handlowe posiadają zazwyczaj jedno lub kilka centrów dystrybucyjnych przyjmujących towar ściśle według swoich wewnętrznych przepisów i ustalonych na początku współpracy Ogólnych Warunków Logistycznych.
Oferują jednak wysoki poziom zamówienia minimalnego i możliwość wielu usprawnień logistycznych. Na przykład pre awizacji dostaw lub odbioru zamówień własnym transportem.
Z drugiej strony konsumenci kupujący w sieci wymagają coraz częściej ekspresowego czasu dostawy, wyboru sposobu jej realizacji, oraz uproszczonego procesu zwrotu zakupionego towaru.
W efekcie w magazynie realizującym zamówienia indywidualnych konsumentów procesy składowania, kompletacji, pakowania i wysyłki towarów stają się bardziej pracochłonne niż w tradycyjnym Centrum Dystrybucyjnym.
W obsłudze kanału eCommerce znacząco wyższe są również koszty logistyki. Wchodząc w dystrybucję drobnicową trzeba pokryć koszty na tzw. ostatniej mili, które mogą stanowić nawet połowę całych kosztów transportu.
Więcej w temacie logistyki ostatniem mili znajdziesz w artykule – Ostatnia mila w ogniu. W tym miejscu podsumujmy więc tylko, że sprostanie różnorodnym wymaganiom w ramach jednej sieci dystrybucji jest skomplikowanym zadaniem.
Dlatego firmy prowadzące sprzedaż w wielu kanałach często tworzą oddzielne łańcuchy dostaw dla każdego z nich. Uzyskują tym samym korzyści ze specjalizacji.
Jeżeli natomiast skala biznesu w wybranym kanale nie jest jeszcze wystarczająco duża aby prowadzić własne operacje to wybierają outsourcing. Powierzają obsługę wyspecjalizowanym operatorom logistycznym. O czym napiszę więcej wkrótce tymczasem poniżej kilka najważniejszych punktów.
Znajdź odpowiednich partnerów
Znalezienie partnerów stanowi ważny krok jeżeli konieczne jest szybkie stworzenie łańcucha dostaw. Jak więc wybrać operatora logistycznego?
Wybór wpłynie na rzetelność łańcucha dostaw a przez to na rozwój całego biznesu. Dlatego warto przejść przez ten proces wykorzystująć kilka sprawdzonych zasad.
Po pierwsze nie marnuj czasu na szczegółowe zapytanie ofertowe. Po stworzeniu listy 3-4 potencjalnych partnerów określ ramowo czego oczekujesz. Operacje logistyczne to specjalistyczne usługi. Dostawca powinien posiadać wiedzę pozwalającą sprecyzować wymagania.
Po drugie powołaj zespół złożony z osób z Łańcucha Dostaw, Finansów, Sprzedaży oraz IT. Rozpoczęcie współpracy z operatorem logistycznym to nie projekt logistyki tylko firmy. Wymaga kompleksowego spojrzenia oraz przeliczenia wpływu na wszystkie funkcje przedsiębiorstwa.
Określ oczekiwaną skalowalność operacji (w górę i w dół) w ciągu roku i na kolejne 3 lata. Podzielenie się realnymi planami rozwoju swojego biznesu będzie konieczne abyś otrzymał poprawnie skonstruowaną ofertę. Pozwoli uniknąć sytuacji, w której logistyka stanie się wąskim gardłem.
Poproś oferentów o wskazanie innych klientów, z którymi możesz porozmawiać. Dostawca pewny jakości swoich usług powinien być w stanie umówić wizytę referencyjną. Niekoniecznie w przedsiębiorstwie działającym w tej samej branży. Natomiast na pewno w firmie o podobnym modelu działania.
Wreszcie sprawdź stabilność finansową rozważanych partnerów oraz rozważ wsparcie zewnętrznego konsultanta zarówno na etapie wyboru jak i rozpoczęcia współpracy z operatorem logistycznym.
Zaplanuj swój sukces…
Planowanie sprzedaży i operacji (z ang. Sales & Operations Planning, S&OP) to proces, który pozwala jednocześnie na zmniejszenie poziomu zapasów, ograniczenie kosztów operacyjnych i zwiększenie wartości sprzedaży.
Znaczenie S&OP jest tym większe im bardziej rozbudowane oraz zależne od aktywności marketingowych jest portfolio przedsiębiorstwa. S&OP polega na stworzeniu jednego planu podczas cyklu spotkań obejmujących widoczne na grafice kroki.
W efekcie cała firma powinna wykorzystywać jeden zestaw liczb określających dostępne zasoby oraz wyznaczone cele. Odejść od pracy w poszczególnych działach a wejść w model oparty o wymianę szczegółowych informacji.
S&OP stanowi konieczny element efektywnie działającej logistyki. Bez planów na poziomie produktu, okresu i powszechnie zaakceptowanych scenariuszy działania nieuchronnie dochodzi do codziennego “gaszenia pożarów” oraz zaskakiwania siebie nawzajem i Klienta.
Wdrożenie Sales & Operations Planning nie gwarantuje oczywiście, że wszystko zawsze pójdzie zgodnie z planem. Zapewnia jednak integrację planów łańcucha dostaw i wszystkich innych funkcji w firmie a przez to podnosi produktywność biznesu.
Na temat S&OP pisałem już wielokrotnie na blogu więc jeżeli twoja organizacja jeszcze nie pracuje w oparciu o ten model to zachęcam do rozpoczęcia lektury od wpisu – Jak wdrożyć S&OP w firmie? Dobre praktyki.
Stwórz standardy komunikacji
Wiedza o wszystkim co się dzieje w łańcuchu dostaw jest konieczna aby zmniejszyć poziom zapasów, skrócić czas realizacji zamówienia, oraz efektywnie zarządzać oczekiwaniami Klienta.
Na czym jednak polega efektywna wymiana informacji pomiędzy partnerami handlowymi w obszarze łańcucha dostaw?
Wbrew pozorom nie tylko na komunikacji pomiędzy ludźmi. Ponieważ celem logistyki jest przysłowiowe dostarczenie “the right product, the right quantity, the right time” wymiana danych musi zachodzić na najniższym poziomie – produktu, okresu, oraz lokalizacji.
W efekcie wolumen informacji, który trzeba przekazać oraz przeanalizować po obu stronach przekracza możliwości człowieka i tradycyjnych sposobów komunikacji takich jak email, fax, czy telefon. Konieczne jest wykorzystanie elektronicznych metod wymiany danych między systemami informatycznymi.
Najczęściej wymieniane dane dotyczą stanów magazynowych i lokalizacji transportowanych ładunków. Największe organizacje wymieniają również bardziej szczegółowe informacje.
Do najważniejszych współdzielonych danych należą plany popytu, produkcji, dystrybucji oraz wydarzeń przy realizacji zamówień. Wewnątrz tej ostatniej kategorii mieszczą się:
- potwierdzenia przyjęcia zamówienia (ilościowo i wartościowo);
- porównania potwierdzenia zamówienia z oryginalnym zamówieniem;
- powiadomienia o kompletacji i wysyłce przyjętego zamówienia;
- określenie czasu dostawy, lub informacja o jego aktualizacji;
- potwierdzenia odbioru zamówienia i zgodności dostawy.
Wejście na taki poziom integracji wymaga szeregu działających równolegle technologii. Inwestycje w ten obszar przynoszą jednak wymierne korzyści, do których wrócę jeszcze innym razem.
Stale dbaj o swój zespół
Wreszcie tworząc piękny łańcuch dostaw nie można zapomnieć o ludziach. Szacunkowo można przyjąć, że koszty rotacji pracownika wynoszą od 85% do 190% jego rocznego wynagrodzenia. Nie uwzględniając kosztów pośrednich, które w łańcuchu dostaw bywają znaczne.
Dlaczego jednak profesjonaliści w obszarze łańcucha dostaw odchodzą? Według Argentus Supply Chain Recruiting logistycy szukają nowej pracy ponieważ:
- czują się odizolowani od reszty przedsiębiorstwa, postawieni w roli usługodawcy, bez szansy na przedstawienie swojego punktu widzenia;
- mają dość pracy na przestarzałych narzędziach, potrzebują czegoś więcej niż tylko samodzielnie robionych zestawień w Excel lub Access;
- nie mają zrozumienia w zarządzie, co doprowadza ich do frustracji;
- chcą równowagi życiowej, pracy na elastycznych zasadach;
Wreszcie dlatego, że zrozumieli jak wartość wnoszą w organizacje i jak wiele możliwości otwiera się przed nimi na rynku pracy.
Najlepiej więc stale dbać o swój zespół łańcucha dostaw inwestując w rozwój ludzi. Atrakcyjne wynagrodzenie jest ważne. Jednak osobiście uważam, że jeszcze ważniejsze jest:
- oferowanie doświadczenia w innych funkcjach, co pozwala okresowo przełamać rutynę, a potem dzięki szerszej perspektywie podejmować lepsze i szybsze decyzje;
- formalny coaching zarządu, co działa w dwie strony, daje logistykom możliwość zrozumienia potrzeb biznesu, a zarządowi poznania perspektywy operacyjnej;
- wykorzystanie nowoczesnych narzędzi, oferujących specjalistom bardziej efektywną oraz ergonomiczną pracę niż sam Excel;
- kursy i szkolenia online, przystępne w formie i dostępne z domu;
Więcej napisałem na ten temat w artykule 7 najlepszych sposobów na rozwój zespołu logistyki. Jeżeli naprawdę zależy Ci na stworzeniu efektywnego łańcucha dostaw w swojej organizacji to zachęcam Cię do przeczytania tamtego tekstu.
Wykonaj pierwszy krok
Stworzenie łańcucha dostaw nie należy do prostych zadań. Wymaga zarówno długofalowego planowania, inwestycji w nowoczesne technologie, oraz zrozumienia zarówno potrzeb klienta jak i zależności między ludźmi wewnątrz własnego przedsiębiorstwa.
Niezawodna oraz dostosowana do wymogów biznesu logistyka stanowi jednak warunek konieczny nie tylko stabilnego wzrostu lecz i niejednokrotnie przetrwania przedsiębiorstwa.
Dlatego wykonaj pierwszy krok – zapisz się na newsletter 'Logistyka po prostu’. Będziesz zawsze na bieżąco z logistycznymi informacjami, które pomogą Ci tworzyć coraz lepszy łańcuch dostaw.
Jeżeli natomiast po przeczytaniu tego tekstu chcesz skonsultować jak zaplanować logistykę – nie wahaj się – skontaktuj się ze mną. Najłatwiej poprzez formularz w zakładce w menu głównym strony.
Tymczasem do kolejnego wpisu jak zwykle za dwa tygodnie.
