Co to jest Logistyka? a co to jest Łańcuch Dostaw? Wiele osób stosuje oba określania zamiennie. Wiele osób zdaje sobie sprawę, że istnieje pomiędzy nimi różnica, ale nie wie dokładnie jaka.
Na pewnej konferencji branżowej w zeszłym roku padło nawet w kuluarach pytanie:
„Możecie mi wreszcie wytłumaczyć różnicę między logistyką a supply chain…?”
W artykule przedstawiam czym zajmuje się Logistyka oraz czym zajmuje się Łańcuch Dostaw. Jak najczęściej współpracują w strukturze organizacji, a także dlaczego rozróżnienie w nazewnictwie ma znaczenie.
Pierwszą wersję tego artykułu opublikowałem w social media. Zapraszam na LinkedIn jeżeli chcesz poznać opinie osób, które miały okazję ją przeczytać.
Wersja, którą czytasz została zaktualizowana o dodatkowe informacje oraz zdjęcia obrazujące przestawione koncepcje. Zachęcam więc do lektury bezpośrednio na blogu.
Czym zajmuje się Logistyka?
Logistyka polega na kierowaniu przepływem towarów od dostawcy do klienta (lub odwrotnie w przypadku zwrotów). Obejmuje procesy od zamówienia, przez przyjęcie, magazynowanie, kompletację i konfekcjonowanie, oraz wydanie i transport produktów.
Logistyka skupia się na wykonaniu, oraz kontroli efektywności operacyjnej i kosztowej fizycznych procesów związanych z dostarczaniem towarów lub usług przedsiębiorstwa.
Zarządzanie Logistyką sprowadza się więc do odpowiedzi na pytanie:
Jak dostarczyć wymagany produkt we właściwym czasie do właściwego klienta?
tak aby osiągnąć przysłowiowe: The Right Product in the Right Place at the Right Time.
Nadrzędnym celem, który realizuje Logistyka jest zaspokojenie popytu, który jest znany. Z perspektywy pracy w Logistyce najważniejsze jest jak najlepsze zrealizowanie zamówienia przy jednocześnie jak najmniejszym koszcie.
Jeżeli zastanawiasz się co oznacza „jak najmniejszy” koszt w przypadku logistyki to przeczytaj kolejny artykuł – Jakie powinny być koszty logistyki? Dzielę się nim danymi zebranymi z 7 różnych branż oraz wiedzą z kilkunastu lat pracy zawodowej.
Czym zajmuje się Łańcuch Dostaw?
Łańcuch Dostaw polega na pozyskiwaniu dostawców, planowaniu produkcji, zaopatrzenia, a także na kierowaniu przepływem oraz poziomem zapasów w organizacji. Niejednokrotnie Łańcuch Dostaw obejmuje również planowanie popytu.
Zarządzanie Łańcuchem Dostaw sprowadza się do odpowiedzi na pytanie:
Co i kiedy będzie potrzebował klient i co zrobić w celu zaspokojenia tego popytu?
tak aby osiągnąć: The Right Product in the Right Place at the Right Time.
Dlatego w niektórych firmach można spotkać się z opinią, że zarządzanie Łańcuchem Dostaw polega wyłącznie na planowaniu popytu i zaopatrzenia (z ang. Sales & Operations Planning, S&OP). Stanowi to jednak nadmierne uproszczenie.
O tym dlaczego proces S&OP jest ważny napisałem już jakiś czas temu na łamach Pulsu Biznesu. Republikację tego artykułu możesz również znaleźć na blogu jako wpis – Jak zwiększyć zyski dzięki Sales & Operations Planning?
Niemniej zarządzanie Łańcuchem Dostaw to szerszy i bardziej skomplikowany obszar, który uwzględnia również realacje z dostawcami, a także procesy zarządzania ryzykiem dostępności materiałów i produktów gotowych.
W efekcie nadrzędny cel, który realizuje Łańcuch Dostaw jest identyczny z celem, który realizuje Logistyka. Niemniej w obu funkcjach inaczej rozłożone są akcenty.
Można powiedzieć, że Łańcuch Dostaw powstał w efekcie ewolucji funkcji logistycznych. W momencie kiedy pytanie „jak” przestało być podstawą zaspokojenia oczekiwań klienta, a zamiast tego na pierwszy plan wyszło pytanie „co” stanowi oczekiwanie klienta.
Dlatego wraz ze wzrostem roli zarządzania Łańcuchem Dostaw większego znaczenia nabrały systemy informatyczne. Jeżeli zechcesz lepiej zrozumieć dlaczego to polecam wpis – Jak wybrać system wspierający planowanie dla Łańcucha Dostaw?
Omawiam w nim dlaczego wybór systemu IT może zmienić oblicze Łańcucha Dostaw w każdej organizacji, która produkuje lub sprzedaje fizyczne produkty.
Jak Logistyka i Łańcuch Dostaw funkcjonują w strukturze firmy?
W przedstawionym ujęciu zarządzanie Logistyką jest teoretycznie częścią zarządzania Łańcuchem Dostaw oraz szerzej pojmowanego zarządzania Operacjami.
Jeżeli spojrzeć na sprawę praktycznie to bywa jednak różnie. Czytając powyższe książkowe wyjaśnienie być może niejeden Logistyk stwierdził, że przez całe swoje życie zawodowe mówił prozą. Zarządzał Łańcuchem Dostaw a nie Logistyką i może być to prawda w polskim środowisku biznesowym.
Termin Łańcuch Dostaw pojawił się na zachodzie w latach 80’ a przyjął się w latach 90’ (trochę więcej o tym, że Łańcuch Dostaw to wciąż nowa funkcja w zarządzaniu napisałem w artykule Dlaczego nie ma ciekawych tekstów o Logistyce po polsku?).
Tymczasem w Polsce trwała transformacja. Nowoczesne praktyki zarządzania przyszły z zachodu wraz wejściem na nasz rodzimy rynek przedsiębiorstw zachodnich przede wszystkim amerykańskich.
W wielu firmach nazwa funkcji nie uległa zmianie chociaż zespół Logistyki poszerzył swoje kompetencje. W takich przypadkach istnieje więc po prostu dział zajmujący się całym opisanym wcześniej „nowoczesnym” zakresem odpowiedzialności.
Natomiast w części przedsiębiorstw przekształcono Logistykę w Łańcucha Dostaw, w którym funkcjonują standardowe podzespoły logistyczne: Magazyn, lub Centrum Dystrybucyjne, Transport, oraz Obsługa Klienta.
Organizacje, w których zdecydowano się na outsourcing funkcji logistycznych wewnętrzny dział Łańcucha Dostaw współpracuje z operatorem, który wypełnia obowiązki „klasycznej” Logistyki.
W niektórych firmach powstały natomiast odrębne zespoły Logistyki oraz Łańcucha Dostaw. Tego typu rozróżnienie wewnątrz przedsiębiorstwa ma sens jeżeli firma osiągnęła na tyle dużą skalę działalności, że opłacalne jest stworzenie własnej rozbudowanej sieci dystrybucji.
W takim wypadku zarządzanie Logistyką wymaga coraz bardziej specjalistycznej wiedzy oraz dużych budżetów operacyjnych.
Jakie więc ma to znaczenie jak nazywamy dział w organizacji?
Jeżeli wszystko w twojej firmie działa sprawnie i wszyscy są zadowoleni ze swojego działu Logistyki to szczerze mówiąc nie ma znaczenia jaka nazwę stosujesz.
Jeżeli jednak pojawiają się problemy we współpracy z dostawcami i klientami. Gdy zapas, a przez to kapitał pracujący niebezpiecznie rośnie. Jeżeli ilości planowane do produkcji i dystrybucji nie wystarczają na pokrycie popytu. Czas na reorganizacje.
Czas na stworzenie nowej funkcji Łańcucha Dostaw lub rozbudowanie funkcji Logistyki w Łańcuch Dostaw.
Modeli wprowadzania zmiany w organizacji jest wiele. Każdy z nich podkreśla jednak konieczność wzmacniania i promowania nowych zachowań. Jedną z metod jest jasne nazwanie nowego sposobu pracy.
Aby uświadomić sobie jak duże znaczenie może mieć zmiana słów używanych na określenie tego co robimy i kim jesteśmy proponuję poznać krótką historię.
Na chodniku siedzi stary smutny mężczyzna. Obok niego stoi puszka i tabliczka z napisem: Jestem niewidomy. Proszę o pomoc.
Na ulicy jest wielu ludzi. Jednak niewielu wrzuca do puszki jakąkolwiek monetę. Obok mężczyzny przechodzi kobieta, wraca, bierze tabliczkę, dopisuje coś. Monety zaczynają wpadać do puszki w ilościach hurtowych.
Żebrak pyta: „Co takiego zrobiłaś?”. Ona odpowiada „Napisałam to samo, tylko innymi słowami”. Na tabliczce widnieją słowa: Dziś taki piękny dzień, a ja nie mogę go zobaczyć.
Jest to historia kampanii „Słowa zmieniają świat” (w oryginale „Words change the World”). Film wykorzystany w kampani możesz znaleźć na Youtube.
Pozostańmy w kontakcie
Czego więc potrzebujesz? Logistyki czy Łańcucha Dostaw? Jeżeli po przeczytaniu tego wpisu masz jeszcze wątpliwości to więcej informacji znajdziesz w artykule – 6 spraw, które każdy CEO powinien wiedzieć o Łańcuchu Dostaw.
Polecam przeczytać. Podsumowałem w nim przemyślenia wynikające z zarządzania Łańcuchem Dostaw i Logistyką w organizacji o ponad 300 mln EUR obrotu rocznie.
Zachęcam Cię również do zapisania się na newsletter Logistyka po prostu. Zawsze będziesz na bieżąco z tym co robię. Otrzymasz również zestaw materiałów poświęconychc planowaniu swojego własnego rozwoju jak i rozwoju swojego zespołu w obszarze zarządzania Logistyką i Łańcuchem Dostaw.
Tymczasem do kolejnego wpisu! Na blogu publikuję regularnie w sobotę co dwa tygodnie.
Adam Sobolewski świetny artykuł gratulacje!
Ja widzę też jeszcze jedną wg mnie istotną różnicę. Dopóki przedsiębiorstwo działa doraźnie i skupia się tylko na zaspokojeniu potrzeb to jest czysta logistyka.
Łańcuch dostaw tworzy się wraz z zaufaniem do partnerów biznesowych. Ważne jest, aby z nimi rozmawiać i poznawać ich wyzwaniania i ograniczenia wtedy jesteśmy w stanie dopasować również swoje procesy do innych. Taka współpraca tworzy łańcuch dostaw, gdzie cały łańcuch jest skoncetrowany na zaspokojeniu finalnego klienta i patrzeniu dalej niż wystawiona faktura. Takie działanie gwarantuje sukces.
Mateusz, trafna obswerwacja. Dziękuję, że podzieliłeś się spojrzeniem na Łańcuch Dostaw z takiej perspektywy. Pytanie tylko w ilu polskich organizacjach funkcjonuje taki styl pracy?
Cześć. Moim zdaniem Suplly Chain to po prostu jeden z elementów złożonego Systemu Logistycznego. Logistyka bardziej szczegółowo wchodzi w poszczególne operacje procesu i określa wytyczne. Pomijam już, że mamy wiele różnych logistyk składających się na całość Systemu Logistycznego np. logistyka: transportu, przepływu informacji, produkcji, zaopatrzenia, dystrybucji, reklamacji, sprzedaży…
Osobiście uważam, że prawidłowe zaprojektowanie Procesu Logistycznego jest gwarancja sukcesu każdej organizacji.
W skrócie – jak nie działa zasada 7R czy jak inni wolą 7W nie będzie dobrze?.
Grzegorz, generalnie masz rację, oba pojęcia się zazębiają i jak opisałem w artykule w przedsiębiorstwach mogą być różnie zorganizowane. Czasem funkcjonuje po prostu Logistyka pełniąca obie funkcje, czasem Łańcuch Dostaw, a czasem dwie współpracujące ze sobą jednostki organizacyjne.
Jak wyglądała struktura w firmach, w których masz doświadczenie?
Adam, bardzo dobry tekst.
Z moich obserwacji wynika, że świadomość istnienia ale co ważniejsze umiejętność rozróżnienia tych dwóch pojęć jest coraz większa, co cieszy. Dużo zależy od dojrzałości organizacji i profilu działalności. Na samym końcu jednak liczy się to jak efektywnie całość funkcjonuje pozostawiając nazewnictwo na dalszym planie.
W dużej organizacji, w której mam obecnie przyjemność tworzyć szeroko rozumiany Supply Chain, uwaga koncentruje się na dwóch głównych obszarach, które wymieniłeś w artykule:
1. Planowaniu – SCP „Supply Chain Planing” w tym S&OP, Demand oraz Supply Plannig
2. Logistyce – SCL „Supply Chain Logistics” w tym Warehouse Management, 3PL Management, Operations Management
Paweł, dokładnie chodzi o dowiezienie wyniku, a rozróżnienie zaczyna mieć znaczenie dopiero jak coś nie działa i trzeba wprowadzić zmiany. Aby zaprojektować zmiany na początek trzeba wiedzieć, w którym obszarze.
Poza tym ciekawy jestem czy we wspomnianej dojrzałej organizacji funkcjonuje również spojrzenie na 6 spraw, które każdy CEO powinien wiedzieć o Łańcuchu Dostaw?